مقام اول ایران در جهان برای «فرار مغزها»؛ چرا؟

---

جایزه دانشمند ریاضیات خانم میرزاخانی، دوباره نخبگان مهاجرت کرده از این کشور را به صدر مطالب جراید و رسانه ها آورد. نخبگانی که با هزینه این کشور دوران تحصیلی اولیه خود را می گذرانند و در نهایت برای استفاده نهایی و محصول چینی از مغز آنها به کشورهای توسعه یافته روی می آورند. آیا آنها مقصرند و یا علاقه ای به وطن ندارند؟
باید گفت حتی نفس چنین پرسشی خطاست، چرا که نخبگان متعلق به کل جامعه انسانی هستند و باید آنجا باشند که بهترین امکانات برای شکوفایی آنها وجود دارد، شاید اگر میرزاخانی در ایران مانده بود، چه بسا اکنون در گیر و دار قبولی دکتری بود و چه بسا او نیز یکی از کسانی بود که علی رغم لیاقتهای علمی، با سازوکار غلط دانشگاهها و مراکز آموزشی ما حذف شده بود و به همان کارشناسی ارشد بسنده نموده و در به در به دنبال کار مي‌بود و ...! 
هر استعدادی چون دانه گندمی به خاکی حاصلخیز نیاز دارد. در نخبه بودن امثال میرزاخانی شکی نیست ولی این شکوفایی و این هنرنمایی و خروجی آن، محصول امکانات و سیستم مدیریتی دانشگاههای غربی است.چرا موسسات ما به دنبال اختراع دوباره دوچرخه هستند و از این سیستم مدیریتی صحیح الگو نمی پذیرند ؟
چرا در سیستم اموزشی کشوری چون آمریکا ورود به دانشگاه بر اساس سوابق تحصیلی امکان پذیراست و در ورود به آنها هیچ شاعبه ای از رانت، تقلب و یا تبعیض دیده نمی شود ولی در سیستم آموزشی نمره محور ما سخن از هر قانونی که می آید، نحوه مبارزه با دور زدن آن و نگرانی مردم از ضایع شدن حق فرزندانشان نیز به میان می آید، که یک نمونه ساده آن جنجال بورسیه هاست که اگر صحیح باشد، مهر پایانی است بر سیستم آموزش عالی کشور که عده ای بی‌سواد توانسته اند بدون داشتن توانایی علمی لازم، وارد چرخه استادی و آموزش نسل فردای ایران باشند. آیا از آموزشهای این نسل از اساتید نسلی مترقی و با فرهنگ بیرون خواهد آمد؟ 
سیستم مدیریتی فعلی کشور در این راستاست که هر که می تواند از کشور برود، چه رسد به نخبگان! و دانشجویان وجود ندارد تا اساتید فاقد توانایی به راحتی حذف گردند. آیا سرنوشت آموزش و پرورش و آموزش عالی کشور چیزی است که باید سهمیه و رانت را نیز وارد آن نمود. ایجاد رانت و سهمیه در اقتصاد و مدیریت اگر چه مذموم است ولی می توان گفت پذیرفته شده تر است تا تقلب و کاهلی در سیستم آموزشی کشور. معلمی که بدون صلاحیتهای فردی و علمی وارد سیستم آموزشی کشور شده است، آیا قادر به ایجاد زیر ساخت انسانی برای توسعه ایران فردا خواهد شد؟ مسلم بدانید خیر، چرا که از ابوجهل، ابوعلی سینا بیرون نخواهد آمد! سیستم مدیریتی فعلی کشور در این راستاست که هر که می تواند از کشور برود، چه رسد به نخبگان. در چنین شرایطی طی نسلهای آتی سکان مدیریت کشور به دست چه کسانی خواهد افتاد؟ایران زمین که از هند تا عراق و از شمال تا روسیه فعلی گسترده بوده است، زمانی قدرت علمی و اندیشمند داشته است که چون کشورهای غربی فعلی، محل مهاجرت اصحاب هنر و علم و مامنی برای آنها بوده است. مدارس سلجوقی و دیلمی و صفوی، خواستگاه بسیاری از دانشمندان نامدار بوده اند که اگر چه به اسم ایران هستند ولی بسیاری از آنها از دست جامعه علم ستیز خود راه فرار را به ایران در پیش گرفتند. 
دولت و نظام برای نخبگان کشور باید برنامه های جاه طلبانه داشته باشد، تا آنها بدون در نظر گرفتن مشکلات معیشتی، تحقیق و مطالعه را سر لوح کار خود قرار دهند تا تولید علم و محتوا در کشور صورت گیرد. دیر زمانی است که بدلیل مشکلات معیشتی و مدیریت ناکارآمد آموزشی ما، نخبگان کشور به رشته های مهندسی وارد می شوند و کارگرانی متخصص برای جامعه خود یا جامعه غرب می گردند، در حالی که رشته های علم ساز، جامعه ساز، برنامه محور و هدفگذاری چون مدیریت، اقتصاد، جامعه شناسی و بسیاری از رشته های علوم پایه تا حد زیادی به افرادی با موفقیت تحصیلی پایینتر داده می شود، البته اگر بتوان تست کنکور را معیار صحیحی برای استعداد تحصیلی دانست. 
دوری نخبگان و افراد موفق تحصیلی کشور ما از رشته های علوم پایه و علوم انسانی، منجر به نبود افرادی فرهیخته و جامعه ساز برای هدفگذاری کلان کشور خواهد شد. جامعه مهندسان برای مدیریت کشور مناسب نیستند، بلکه برای ساخت مهندسی کشور لازم اند، اگر چه استثنا همواره وجود دارد ولی دنیای امروز ثابت نموده است که مدیریت بدون علم و تئوریهای علمی، مدیریت صحیحی نخواهد بود.

من چندسال پیش مستند میراث البرتارو دیدم درمورد مهاجرت رتبه های برتر کنکور واقعا تاسف داشت!

بله متاسفانه این روند در از سالهای آغاز جمهوری تا کنون ادامه داشته و هر روز هم بر تعداداین افراد اضافه میشه وقتی موضوع دردآورتره که بدونیم فرار مغزها فقط در زمینه دانشمندان و نوابغ علمی نیست و نوابغ اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و ... هم شامل این موضوع میشن حتی من شنیدم که اگر ایرانیهای ساکن امریکای شمالی ثروت خودشون را خارج کنن اقتصاد امریکا در هم میشکنه و فلج میشه ، اینها همون چراغهایی هستند که به منزل رواترند ولی متاسفانه گوش شنوایی برای جلوگیری از این روند وجود نداره و فعلاً مسایل دینی و اسلامی بین المللی بر مناسبات مملکت ما ارجحیت پیدا کرده

داستان یکی از همسایه هامون
پسر همسایه ما در سال سوم و چهارم دبیرستان ، 4 مدال طلا و 2 مدال نقره المپیاد ریاضی گرفت و بدون کنکور وارد دانشگاه شریف شد و در دو رشته برق و ریاضی ادامه داد و با معدل 19.75 هر دو رشته رو به پایان رسوند
بعد از اتمام دوره لیسانس به آمریکا رفت و نو دانشگاه استنفورد پذیرش گرفت و با توجه به بار علمی ایشون مستقیما از لیسانس به دکترا رفت و تو دانشگاه استنفورد سالی 1600 نفر پذیرش داره که بعد یه دوره 6 ماهه 800 نفر میتونند ادامه بدن و ایشون تو اون آزمون نفر دوم شد و چند روز پیش که با مادر ایشون صحبت می کردم گفت ، با شرکت گوگل هم داره روی یه پروژه همکاری میکنه

متاسفانه این داستان خیلی از هموطنان دیگمون هم هست
اگه ایران بمونند ، حداکثر میشن استاد دانشگاه ، چون مراکز تحقیقاتی ازشون حمایت نمیکنند و تو خیلی از علوم مورد تحریم هستیم

چون تو ایران متاسفانه بیشتر از اینکه به میزان علم و هوش فرد توجه بشه به این توجه میشه که آشنای فلان مقام یا فلان دوست هست یا نه ؟ من خودم زمانی که تازه فارق التحصیل شده بودم برای کار رفتم تو یه شرکت برنامه نویسی مصاحبه . من به خیلی از زبانهای برنامه نویسی تسلط کامل داشتم و به همه سوالاشون جواب دادم کاملا متوجه شدم که تحت تاثیر قرار گرفتن اما فکر میکنید کی استخدام شد؟ اون خانومی که تو رزومه ش به جای تسط به زبان c , asp , java ,... نوشته بود word , excel , power point . واقعا خنده داره ولی یه تلفن کار اونو درست کرد و منی که تمام نمرات برنامه نویسی و دروس تخصصیم تو دانشگاه بالای 18 بود بیکار موندم . اگه منم شرایطشو داشتم حتما میرفتم خارج اونوقت به جای اینکه الان بشینم تو خونه و قلاب بافی و خیاطی کنم روز به روز تو زمینه ی تحصیلیم پیشرفت میکردم و به جای سرکوب , استعدادهام شکوفا میشدن .

واقعاجای تاسفه

بس که امکانات زیاده خوشی میزنه زیر دل مغزها ، فرار می کنند

دقیقاً یکی از عمده دلایل این مشکل همین نکته ای است که اشاره کردید چون با وجود تمام این مهاجرتهای خواسته یا نا خواسته اگر پای صحبت هر کدام از این نوابغ بشینین میبینید که آرزوی ادامه کار و زندگی در ایران را دارند و با شنیدن نام وطن اشک در چشمانشان حلقه میزنه ولی افسوس !!!!