۰۱:۱۸ ۱۳۹۴/۱۰/۲۳
#خرما🌴🌴
در كتب طب سنتى با نام «تمر» نام برده مىشود. ميوه درختى است كه به فارسى «درخت خرما» و به عربى «نخل»، به انگليسى Date palm گويند.
🌴مشخصات
درخت خرما كه ارتفاع آن 20- 10 متر مىشود داراى تنهاى است استوانهاى صاف قايم بدون انشعاب كه آثار برگهاى قديم درخت روى آن به صورت برجستگىهايى باقى مىماند. برگهاى آن پرى در قاعده خاردار، دراز به طول 6- 3 متر به رنگ سبز تيره با برگچههاى سخت و خشن و مومى.
🌴درخت خرما درختى است دو پايه، عدهاى از درختها نر و عدهاى از درختها ماده هستند.
🌴 اگر درخت از كشت دانه حاصل شده باشد گلهاى آن پس از دهسالگى ظاهر مىشود و درخت شروع به گل دادن مىنمايد، ولى اگر درخت از پاجوش حاصل شده باشد (كه معمول اين است) پس از 5- 4 سال شروع به گل دادن مىنمايد. در اوايل ظهور، گلها در يك محفظه قهوهاىرنگ نسج گياهى قرار دارند و پس از اينكه گلهاى ماده با گرده گلهاى نر كه از درخت نر گرفته شده تلقيح شدند، ميوهها بتدريج ظاهر مىشوند.
🌴🌴 از مرحله گل بودن تا خرما شدن زارعين محلى هفت مرحله را نامگذارى
كردهاند كه نامهاى مراحل هفتگانه ميوه شدن خرما عبارتاند از:
1. طلع: كه بهار خرما مىباشد. گرده بهار نر را «گشن» گويند و آن را تارونه نيز مىگويند. در شيراز معمول است عرق تارونه از طلع تهيه و در بازار عرضه مىشود.
2. بلح: گلهاى ماده تلقيحشده را گويند.
3. خلال: غوره خرما كه هنوز سبز است و شيرين نشده است.
4. بسر: غوره خرما كه زرد شده باشد.
5. قسب: كه به فارسى «خرماى سنگاشكن» و شيرازىها به آن «قسبك» گويند.
6. رطب: خرماى رسيده تازه است كه رطوبت آن زياد است.
7. تمر: خرماى رنگگرفته رسيده و آماده براى چيدن است كه كمى خشكتر از رطب مىباشد، هريك از مراحل فوق خواص درمانى نسبتا متفاوتى دارند كه به علت عدم دسترسى همگان به آنها از نظر احتراز از تطويل كلام فقط به ذكر مرحله هفتم يعنى تمر پرداخته مىشود.
🌴ميوه رسيده خرما يا تمر بسته به نوع آن به رنگهاى قهوهاى روشن، قهوهاى، قهوهاى تيره مايل به سياه مىباشد و گوشتى شيرين داراى يك هسته دراز به طول 3- 1 سانتىمتر و قطر 5- 2 ميلىمتر است كه به صورت خوشههاى بزرگ ظاهر مىشود. در بعضى ارقام، هسته به قدرى كوچك است كه تقريبا ديده نمىشود. تكثير خرما از طريق كاشت پاجوشهاى آن است كه از پاى درخت گرفته مىشود. اين پاجوشها كه 15- 10 كيلوگرم وزن دارند در بهار به فاصله 8- 7 متر از هر طرف در محل اصلى كاشته مىشوند و براى هر سه پايه نر معمولا يك پايه ماده مىگذارند و مىكارند.
🌴خرما بومى مناطق گرمسير افريقا و عربستان است و در ساير مناطق گرم جهان نيز كاشته مىشود. در ايران در تمام مناطق گرمسير كشور از جمله در قصر شيرين، مناطق مختلف خوزستان، كرمان، فارس، بلوچستان و نواحى مركزى كاشته مىشود.
🌴خواص- كاربرد🌴
خرما از نظر طبيعت طبق نظر حكماى طب سنتى گرم و كمى خشك و بعضى آن را گرم و كمى تر مىدانند.
در مورد خواص آن معتقدند كه خرما از ميوههاى سينهاى است (خرما، انجير، عناب و مويز) و از جوشانده 50 گرم آن در 1000 گرم آب پس از صاف شدن شربت بسيار مؤثرى براى رفع خشونت و نرم كردن سينه به دست مىآيد.
براى فلج، لقوه، تقويت كليه، درد كمر، نرم كردن مفاصل و براى سينه اشخاص سردمزاج خوب است.
خوردن دمكرده خرما با شنبليله براى تبهاى بلغمى و خرد كردن سنگ مثانه مفيد است.
اگر خيسكرده آن در شير تازه كه كمى دارچين در آن ريخته شده باشد بخورند و پس از آن هم باز كمى شير بياشامند براى تقويت نيروى جنسى مؤثر است.
⭕️از نظر هضم ثقيل و بطئى الهضم است و براى گرممزاجان خوب نيست. خرما معمولا براى ساكنين مناطق غير خرماخيز مناسب نيست.
⭕️خرما موجب گرفتگى كبد، طحال، اختلال در اخلاط، سردرد، درد دندان و زخم در دهان مىشود.
براى رفع اين عوارض مىتوان آب انار، سكنجبين و بادام بىپوست خورد و بعد از خوردن خرما در اينگونه اقليمهاى غير خرماخيز بايد دهان را با آب نيمگرم كه سماق در آن خيسانده باشند و يا با سركه شست و سرانجام ممكن است با جويدن طرخون كه مدتى در دهان نگهداشته شود، از بروز اين عوارض جلوگيرى كرد.
🌴هسته خرما گرم و خشك است و خيلى قابض. خوردن دمكرده آن براى خرد كردن سنگ مثانه و ساييده آن براى بند آوردن اسهال و گرد سوخته آن براى زخمهاى بدخيم نافع است.
🌴در هند از صمغ درخت خرما براى رفع اسهال و معالجه بيمارىهاى مجارى تناسلى و ادرار استفاده مىشود و از ميوه خرماى بىهسته براى نرم كردن سينه، و به عنوان ملين، براى آسم و ناراحتىهاى سينه و رفع سرفه مصرف مىنمايند، همچنين در موارد تب و سوزاك كاربرد دارد، ضمنا براى افزايش نيروى جنسى مىخورند.
📚منبع برگرفته از👇👇
#معارف_گياهى (میرحیدر) ج2، ص 118
برای مشاهده مطالب طب سنتي ایرانی در تلگرام، لینک زیر را لمس وانتخاب کنید:
