۰۱:۲۳ ۱۳۹۴/۱۰/۲۰
شکر تیغال
🍃🍃 @samamherb
شِکَرتیغال (Echinops) سردهای از گیاهان چندسالهاست. نامهای دیگر آن در قدیم شکرتیار، خارشکر و تیغ قندک بودهاست. شکر تیغال که براحتی در آب حل میشود دارای ۲۳ درصد قند ترهالوز، طعمی شیرین و لعابدار است و بعنوان لینتبخش و برطرفکننده سرفه و نیز پائین آورنده تب مصرف میشود.
گیاهان این سرده را خارشکرها و قندرونکها هم نامیدهاند.
این سرده در ایران ۵۴ گونه گیاه علفی چندسالهٔ خاردار دارد که معمولاً انحصاری ایراناند.
شکرتیغال گیاهی است خاردار بشکل خارخسک که گلهایش بهشکل گلولهای خاردار و آبیرنگ در انتهای ساقه قرار دارند. این گیاه در سراسر بر قدیم میروید. بر روی برگها و ساقه ٔ این گیاه حشرهای از راسته ٔ قاببالان بنام خزوکک برای نگهداری تخمها و نوزاد خود پیلهای میتند به اندازه یک فندق که سفیدرنگ است. نوزاد پس از آنکه به حشره بالغ بدل شد پیله را سوراخ میکند و از آن خارج میشود. جنس پیله ٔ این حشره که از ترشحات گیاه شکرتیغال ساخته شده ترکیبی از مواد سلولزی و نشاسته و مواد ازته و بهمقدار زیاد (در حدود ۲۵ درصد) قند مخصوصی بنام ترهالوز است. در پزشکی قدیم از این پیله که بنام شکرتیغال یا گل تیغال مینامند بعنوان ملین و متعادل کنندهٔ دستگاه گوارش استفاده میکردند. در بازار منظور از شکرتیغال همین گل تیغال پیله ٔ خزوکک است و خودگیاه را بنام تیغال مینامند.
گیاهان مولد شیرابههای قندی (مان) شکرتیغال در اغلب استانهای ایران به ویژه خراسان فارس(جهرم) اصفهان کرمان کرمانشاه همدان لرستان شاهرود مازندران و تهران در بلندای ۱۸۰۰ متری از سطح دریا رویش و پراکندگی داشته و جمعآوری محصول نیز کم و بیش در این مناطق صورت میگیرد. در بسیاری از مناطق ایران به رغم وجود و وفور گیاه شکرتیغال آثاری از فعالیت و وجود حشره مشاهده نمیشود.
