۱۵:۳۹ ۱۳۹۲/۱۲/۱۰
دردسرهاي پيش از قاعدگي
اغلب زنان علايم ناراحت‌کننده يا ناخوشايندي را در حين چرخه قاعدگي تجربه مي‌کنند. در برخي از زنان اين علايم قابل‌توجه است اما مدت کوتاهي دارد و ناتوان‌کننده نيست. اما در برخي ديگر، کارکرد طبيعي روزانه را مختل کند. اين علايم ممکن است از چند ساعت تا چند روز به طول بينجامد و انواع و شدتش در زنان، متفاوت است. اين مجموعه علايم را «نشانگان پيش‌قاعدگي» (PMS) مي‌گويند که اگرچه معمولا با شروع چرخه قاعدگي برطرف مي‌شود، ولي در برخي از زنان در طول قاعدگي و حتي پس از آن ادامه مي‌يابد.
حدود 75 درصد زنان در طول دوره تناسلي‌شان برخي از علايم شايع همراه با PMS را تجربه مي‌کنند. حدود 30 تا 40درصد از اين زنان علايم شديدي را تجربه مي‌کنند که ممکن است فعاليت‌هاي روزانه‌شان را مختل کند. در حدود 10 درصد زنان علايم آن قدر شديد است که آنها را کاملا ناتوان مي‌کند. گرچه PMS معمولا زنان در سنين بالاتر را مبتلا مي‌کند، اما نوجوانان هم ممکن است آن را تجربه کنند.
علايم PMS
نشانگان پيش‌قاعدگي ممکن است علايم متفاوتي در دستگا‌هاي مختلف بدن به وجود آورد:علايم رواني: تحريکپذيري، فقدان کنترل، برانگيختگي، خشم، بي‌‌خوابي، اشکال در تمرکز، خواب‌آلودگي، افسردگي، خستگي شديد، اضطراب، سردرگمي، سوء‌ظن، فراموشکاري، حساسيت عاطفي، حملات گريه، نوسان خلق و اختلال خواب
علايم گوارشي: چنگههاي شکمي، آروغ‌زدن، يبوست، تهوع، استفراغ، سنگيني يا فشار لگني، کمردرد
تجمع مايع: ورم (تورم قوزک، دست‌ها و پاها)، افزايش وزن دوره‌اي، کاهش تشکيل ادرار، پري و درد در پستان
مشکلات پوستي: آکنه، نورودرماتيت (التهاب پوست به همراه خارش)، بدتر شدن ساير اختلالات پوست از جمله تبخال
مشکلات تنفسي: آلرژي، عفونت‌ها
علايم عصبي و عروقي: سردرد، سرگيجه، غش‌کردن، بي‌حسي، سوزن سوزن شدن يا افزايش حساسيت بازوها و ساق‌ها، کبود شدن با ضربه مختصر، تپش قلب، گرفتگي عضلاني
شکايات چشمي: اختلال بينايي، التهاب ملتحمه
ساير علايم: کاهش هماهنگي عضلاني، قاعدگي دردناک، کاهش ميل جنسي، تغييرات اشتها، ميل شديد به خوردن غذا، گرگرفتگي.
علايم PMS ممکن است شبيه بيماري‌ها يا عوارض ديگر باشد، بنابراين هميشه با دکترتان در مورد تشخيص آن مشورت کنيد.
علت PMS
به‌نظر مي‌رسد که نشانگان پيش‌قاعدگي به نوسان‌هاي ميزان‌هاي هورمون‌هاي استروژن و پروژسترون مربوط باشد، البته اين امر لزوما به معناي آن نيست که کارکرد تخمدان‌ها مختل شده است. از جمله علل احتمالي PMS مي‌توان به اين موارد اشاره کرد:
* عدم تعادل استروژن- پروژسترون
* ترشح بيش از حد هورمون پرولاکتين (هورموني که رشد و نمو پستان را تحريک مي‌کند)
* ميزان زياد هورمون آلدوسترون يا ADH (هورموني که در تنظيم متابوليسم سديم، کلر و پتاسيم نقش دارد).
* تغييرات سوخت و ساز کربوهيدرات
* تجمع سديم و آب به وسيله کليه‌ها
* کاهش قندخون
* آلرژي نسبت به پروژسترون
* عوامل رواني
پيشگيري
برخي از زنان با انجام تغييرات ساده سبک زندگي ميتوانند به کاهش علايم اين نشانگان کمک کنند. از جمله اين تغييرات اينها هستند:
* ورزش منظم (سه تا پنج بار در هر هفته)
* رژيم غذايي متعادل که عموما توصيه مي‌شود با افزايش غلات کامل، سبزيجات، و ميوه‌‌ها و با کاهش مصرف نمک، قند، و نوشيدني‌هاي کافئين‌دار باشد.
* خواب و استراحت کافي
تشخيص
در حال حاضر به‌جز گرفتن تاريخچه پزشکي کامل و معاينه جسمي و لگني، آزمايش‌هاي تشخيصي زيادي براي اين نشانگان وجود ندارد. پزشک شما ممکن است يک ارزيابي روان‌پزشکي براي رد کردن ساير تشخيص‌هاي احتمالي را توصيه کند. به علاوه ممکن است از شما بخواهد تا براي چند ماه از علايمتان يادداشت روزانه برداريد تا بهتر بتواند زمان‌بندي، شدت، شروع و مدت علايمتان را بررسي کند.
درمان
پزشک‌تان درمان‌هاي خاص را بر اساس اين عوامل تعيين خواهد کرد: سن شما، وضع کلي سلامت و تاريخچه پزشکي‌‌تان، گستردگي علايم، شدت علايم، تحمل شما نسبت به داروها و شيوه‌هاي درماني مشخص، انتظارات در مورد سير بيماري و نظر يا ترجيح‌هاي شما. مشاوره با دکترتان در مورد علايمتان اغلب به درک بيشتر از آنها و فعال شدن شما براي اداره استرس‌‌تان کمک مي‌کند. به جز اين، پزشک ممکن است اين درمان‌ها را براي کنترل علايم شما تجويز کند: استفاده از داروهاي ادرارآور براي کاهش تجمع مايع در بدن. داروهاي مهارکننده پروستاگلاندين (يا داروهاي ضدالتهابي غيراستروييدي مانند آسپيرين و ايبوپروفن) براي کاهش درد. قرص‌هاي خوراکي ضدبارداري براي مهار تخمک‌گذاري. درمان با هورمون پروژسترون، داروهاي آرا‌م‌بخش، تغييرات رژيم غذايي، مکمل‌هاي ويتاميني (از جمله ويتامين B6، کلسيم و منيزيم)، ورزش منظم و داروهاي ضدافسردگي.
اختلال بدخلقي پيش از قاعدگي
حدود 75 درصد زنان در سن قاعدگي، علايم خفيف تا متوسط پيش‌قاعدگي را تجربه مي‌کنند اما تا حدود 10 درصد زنان در سن قاعدگي دچار «اختلال بدخلقي پيش‌قاعدگي» (PMDD) مي‌شوند- که شکل شديدي و گاه ناتوان‌کننده‌‌اي از نشانگان پيش‌قاعدگي (PMS) است.
اختلال بدخلقي پيش‌قاعدگي از نشانگان پيش‌قاعدگي با شدت علايم آن و تاثير آن بر روابط فرد و فعاليت‌هاي روزانه مشخص مي‌شود. علايم اختلال بدخلقي پيش‌قاعدگي- که در هفته آخر چرخه ماهانه زنان رخ مي‌دهد و معمولا چند روز پس از شروع قاعدگي بهبود مي‌يابد- شامل اينهاست:
• غم و افسردگي مداوم
• اضطراب مشخص، احساس تحريک‌شدگي يا عصباني بودن
• نوسان‌هاي خلق که اغلب با دوره‌هاي به گريه افتادن مشخص مي‌شود.
• کاهش علاقه به فعاليت‌هاي معمول
• خستگي يا خواب‌آلودگي
• احساس از پاي در آمدن يا از دست دادن کنترل
• علايم شبيه آنفلوآنزا از جمله دردهاي عضلاني، سردرد و درد مفصل
• حساسيت پستان
• تغييرات در الگوهاي خواب- مشکلات در به خواب رفتن و تداوم خواب يا خوابيدن بيش از حد
• تغييرات در اشتها- افراط در غذاخوردن، فقدان اشتها يا اشتياق به خوردن غذاهاي خاص
علت اختلال بدخلقي پيش‌قاعدگي (PMDD) روشن نيست. بيماري افسردگي عمده در ميان مبتلايان به PMDD بسيار شايع است. اما اين اختلال ممکن است همچنين در زناني رخ دهد که سابقه‌اي از افسردگي عمده ندارند.
چه بايد کرد؟
درمان اختلال بدخلقي پيش‌قاعدگي در جهت به حداقل‌رساندن علايم آن است و ممکن است شامل اين موارد شود:• داروهاي ضدالتهابي غيراستروييدي مانند ايبوپروفن يا ناپروکسن. در صورتي که اين داروها پيش از شروع قاعدگي مصرف شوند ميتوانند علايم چنگههاي شکمي و ناراحتي پستان را کاهش دهند.• داروهاي ضدافسردگي. داروهاي ضدافسردگي از دسته مهارکننده‌هاي انتخابي سروتونين (SSRIs) مانند فلوکستين علايمي مانند خستگي، اشتياق به غذا و مشکلات خواب را تخفيف مي‌دهند.• داروهاي ضدبارداري خوراکي. قرص‌هاي ضدبارداري تخمک‌گذاري را متوقف مي‌کنند و باعث پايداري نوسان‌هاي هورموني مي‌شوند، و در نتيجه نوسان‌هاي خلقي را کاهش مي‌دهند.• مکمل‌هاي تغذيه‌اي: مصرف روزانه 1000 ميلي‌گرم کلسيم غذايي و مکمل ممکن است علايم عاطفي PMDD را کاهش دهند. ويتامين B6 و منيزيم نيز ممکن است کمک کنند.• داروهاي گياهي: کارآزمايي‌هاي باليني بيانگر آن هستند که ال- تريپتوفان (يک اسيدآمينه) و chaste berry ممکن است تحريکپذيري، نوسان خلق، سردرد‌هاي همراه با PMDD را کاهش دهند.• تغييرات رژيم غذايي و سبک زندگي: ورزش منظم اغلب علايم پيش‌قاعدگي را کاهش مي‌دهد. کم کردن مصرف کافئين ممکن است اضطراب و تحريکپذيري را کاهش دهد. همچنين خوردن مواد غذايي کربوهيدراتي (نشاسته‌اي) در هفته پيش از پريود ممکن است به بهبود خلق و خو و حافظه کمک کند.
مهم است که علايمتان را با دکترتان مرور کنيد. معاينه جسمي کامل مي‌تواند تعيين کند که علايم شما به دليل اختلال بدخلقي پيش‌قاعدگي است يا علت ديگري دارد. اگر تشخيص اين اختلال براي شما داده شد، دکترتان مي‌تواند درمان‌هاي اختصاصي را براي‌تان تجويز کند تا علايم اين بيماري در روزهايي که شما را دچار خود مي‌کند، به حداقل برسد.
