انجیر میوه ای مقوی و شیرین است که در قرآن به آن قسم خورده شده است. نام عربی آن " تین " و نام انگلیسی آن " "FIG"می باشد.
درخت انجیر بومی آسیای غربی و كشورهای مدیترانه است و از آنجا به عربستان ، سوریه و فلسطین اشغالی برده شده است .
انجیر درختی است با برگ های زرد و پنجه ای و به رنگ سبز خاكستری كه بلندی آن تا شش متر می رسد و به دلیل عدم مقاومت در مقابل سرمای شدید ، در مناطق معتدله و گرمسیر كشت می شود .
درخت انجیر معمولا از سال چهارم شروع به میوه دادن می كند و تا سن بیست سالگی میوه می دهد.
ارزش غذایی انجیر
انجیر، قند زیادی دارد. 50 درصد انجیر خشک را قند تشکیل می دهد. همچنین منبع خوبی از پتاسیم ، منیزیم ، کلسیم ، فسفر و ویتامین های C , B , A است.
انجیر منبع غنی فیبر غذایی می باشد. لیگنین یک نوع فیبرغذایی غیرمحلول است که به مقدار زیاد در انجیر وجود دارد و نقش عمده ای در جلوگیری و رفع یبوست دارد.
انجیر منبع غنی فیبر غذایی و نیز منبع خوبی از منیزیم ، کلسیم ، فسفر و ویتامین های C , B , A است.
سایر خواص غذایی انجیر عبارتند از :
1- از انجیر می توان در رژیم های غذایی خاص مثل رژیم کم چربی ، کم سدیم ، پرفیبر ، کاهش وزن ، دیابتی و حتی رژیم غذایی مدیترانه ای استفاده کرد.
2- انجیر سدیم و چربی ندارد و مانند سایر میوه ها بدون کلسترول است.
3- 40 گرم انجیر تازه یا یک چهارم لیوان از خرد شده ی آن، معادل یک واحد میوه است.
4- 5/1 عد انجیر خشک معادل یک واحد میوه یا 15 گرم کربوهیدرات است که کربوهیدرات آن از گلوکز و فروکتوز تشکیل شده است.
5- انجیر، فیبر غذایی بالایی دارد و هر واحد آن 20 درصد نیاز روزانه را تأمین می کند که بیش از هر نوع میوه تازه یا خشک می باشد.
6- انجیر بیش از سایر میوه ها املاح دارد. 40 گرم انجیر تازه دارای 244 میلی گرم پتاسیم ( 7 درصد نیاز روزانه ) ، 53 میلی گرم کلسیم ( 6 درصد نیاز روزانه ) و 2/1 میلی گرم آهن ( 6 درصد نیاز روزانه ) می باشد.
خواص درمانی انجیر
انجیر از نظر طب قدیم ایران ، گرم و تر است .
- انجیر تعرق بدن را زیاد می كند .
- ادرار آور است . اگر ترشح ادرار كم باشد ،خوردن انجیر باعث ازدیاد آن می شود .
- حرارت بدن را كاهش می دهد .
- چاق كننده است و برای آنهایی كه می خواهند وزن اضافه كنند بسیار مفید است . بدین منظور می توان آن را با شیر مخلوط كرد و در بین غذاها خورد.
- انجیر ( تازه یا خشک ) یبوست را برطرف می كند و یكی از بهترین میوه ها برای تمیز كردن روده بزرگ و رفع یبوست است . در قدیم برای از بین بردن یبوست از شربت انجیر استفاده می كردند .
- برای درمان ناراحتی های سینه حدود 20 گرم از خرما ، عناب ، انجیر خشك و مویز را با هم مخلوط كرده و آسیاب می کنند. سپس این پودر را با یك لیتر آب می جوشانند تا حجم آن به نصف برسد . از این جوشانده می توان به مقدار سه فنجان در روز مصرف نمود .
- جوشانده انجیر خشك درمان كننده التهاب مجاری دستگاه تنفسی ، كلیه ، ذات الریه ، ذات الجنب ، سرخك ،مخملك و آبله می باشد .
- جوشانده غلیظ انجیر خشک برای رفع سرماخوردگی بسیار مفید است و غرغره کردن آن گلودرد را برطرف می کند.
خواص تغذیه ای و درمانی انجیر
- برای برطرف كردن سیاه سرفه ، برونشیت و ذات الریه از " قهوه ی انجیر" استفاده كنید. برای درست كردن این قهوه ، انجیر خشک را ابتدا بو می دهند و سپس آن را آسیاب می كنند تا بصورت پودر درآید .
- انجیر دستگاه هاضمه را تقویت می كند .
- انجیر برای درمان سوء هاضمه مفید است .
- سوپ انجیر بسیار مقوی است و برای افزایش شیر در زنان شیرده مفید است .برای تهیه سوپ ، انجیر نرسیده را با گوشت بپزید .
- برای برطرف كردن ورم گلو ، 50 گرم انجیر زرد را در 500 گرم شیر ریخته و مدت 15 دقیقه بگذارید بماند. سپس آن را غرغره كنید و مقدری از آن را نیز بنوشید. می توانید آن را با عسل هم شیرین كنید .
- انجیر خشک جوشیده شده در شیر برای درمان آنژین ، ورم لثه و ورم مخاط دهان مفید است .
- یكی از داروهای بسیار موثر برای درمان آرتروز و درد مفاصل، مخلوط شیر بز و انجیر سیاه می باشد . این مخلوط سموم مختلف را از بدن خارج كرده و درد را از بین می برد.
- انجیر ، به خصوص انجیر خشک خیسانده در آب یا شیر ، موثرترین درمان برای رفع یبوست است.
- انجیر را می توان همراه با میوه های دیگر مصرف كرد. انجیر با میوه های اسیدی مانند پرتقال و گریپ فروت سازگار نیست .
- انجیر برای آنهایی كه قند خونشان پائین می آید و یك دفعه احساس ضعف می كنند مناسب است، زیرا قند آن به سرعت در روده كوچك جذب می شود.
- خوردن انجیر باعث افزایش نیروی جنسی می شود .
- برای برطرف كردن ورم بناگوش و دمل ها ، ضمادی از انجیر خشك با آرد جو و گندم درست كنید و روی ورم دمل بگذارید .
- دم كرده انجیر با شنبلیله ، برای سینه درد مفید است .
- برای رفع ورم طحال، انجیر را به مدت 9 روز در سركه خیس كنید و هر روز پنج عدد از آن را با سركه بخورید .
- انجیر ضد سرطان است .
- انجیر در معالجه بیماری های پوستی موثر است .
- مربا و کمپوت انجیر برای درمان یبوست موثر است ،5 لذا می توان 3 یا 4 انجیر تازه را چهار قطعه کرد و در نیم لیتر شیر جوشاند تا بپزد و آن را با 12عدد کشمش صبح ناشتا بخورند.
- هضم انجیر آسان است و مصرف آن برای بچه ها و اشخاصی که از بستر بیماری برخاسته اند و دوره نقاهت را می گذرانند، بسیار مفید است.
- انجیر به علت دارا بودن دانه های ریز، باعث تقویت معده و روده می شود، ولی برای کبدهای ضعیف زیان آور است.
- سرشار بودن انجیر از پتاسیم، تامین کننده سلامتی کودکان ضعیف و کم خون و بی اشتها ست.
- اگر انجیر و عسل را به طور مساوی با هم مخلوط نمایید و بخورید، جهت زخم معده بسیار مفید است.
- انجیر به علت داشتن پتاسیم، درجه قلیائیت بدن را بالا برده و در دفع اوره و چربی خون بسیار موثر است.
- شربت انجیر، تسکین دهنده دردهای گلو و سرفه است.
- انجیر خشک خیسانده شده در شیر بسیار خوشمزه و برای درمان یبوست شدید بسیار مفید است. همچنین خوردن انجیر خشک خیسانده در روغن زیتون در صبح ناشتا ، برای رفع یبوست موثر است. ( نوشيدنی شير و انجير خشک )
نظر پیامبر و امامان در مورد خواص انجیر :
* رسول گرامی اسلام (ص) خواص ذیل را برای انجیر بر شمرده اند و مسلمانان را به خوردن آن ترغیب کرده اند :
- انجیر میوه ای بهشتی است که بواسیر را قطع می کند.
- انجیر نقرس را معالجه می کند.
- انجیر، قوای جنسی را زیاد می کند و رطوبت و سردی را که موجب ضعف نیروی آمیزش است ، برطرف می نماید.
* حضرت علی (ع) می فرمایند : انجیر برای باد قولنج مفید است. در روز از آن زیاد بخورید ، ولی در شب کم بخورید.
* در حدیثی از امام محمد باقر (ع) آمده است که فرمود:
بر کبد "حزقیل" پیامبر زخمی ظاهر شد که او را آزار می داد. خداوند به او وحی کرد که شیره انجیر را بگیر و بر سینه خود بمال. وی نیز این کار را انجام داد و بهبود یافت.
* در حدیثی ازامام رضا (ع) چنین آمده است که :
انجیر بوی بد دهان را از بین می برد ؛ استخوان را محکم می سازد؛ باعث رویش مو می شود ؛ درد را بر طرف می کند و با وجود انجیر دیگر به دارو احتیاج نیست.
مضرات
- انجیر برای كبدهای ضعیف مناسب نیست و آنهایی كه كبد ضعیف دارند ، باید انجیر را با گردو بخورند.
- زیاده روی در مصرف انجیر باعث نفخ شكم و اسهال می شود و برای چشم نیز مضر است .
- انجیر برای مبتلایان به بیماری قند مضّر است.
- انجیر برای مبتلایان به اختلال معده و روده مضّر است.
- زیاده روی در خوردن انجیر، برای معده و چشم زیان آور است و خنثی کننده زیان آن، کرفس است.
تهیه دسر با انجیر
برای تهیه پوره انجیر، 240 گرم انجیر را با یک سوم لیوان آب یا آب میوه، در مخلوط کن بریزید و با هم مخلوط کنید. پوره انجیر می تواند به عنوان یک جایگزین مناسب برای چربی و یک شیرین کننده در سفره غذایی شما استفاده شود.
خرید و نگهداری انجیر
موقع خرید انجیر دقت کنید که تازه و پوست آن صاف باشد. اگر بوی ترشیدگی می داد، آن را نخرید ، زیرا این بو نشان می دهد که قند موجود در انجیر تخمیر و میوه خراب شده است.
انجیر تازه را حتماً باید در یخچال نگهداری کنید ، ولی انجیر خشک را می توانید در یخچال یا در هوای اتاق نگهداری کنید. البته باید در یک ظرف یا بسته بندی بدون هوا و رطوبت باشد که در اینصورت برای چندین ماه می توان آن را نگه داشت.