موهای سفید:
شما هم از فراوان شدن موهاي سپيدتان نگرانيد؟ مگر چند بهار از زندگي‌تان گذشته است؟ چرا خيلي‌ها حتي تا چهارمين دهه از زندگي هم رنگ سپيد موهايشان را نمي‌بينند و خيلي‌ها هنوز به دومين دهه نرسيده براي پنهان كردن همان موهاي سپيد، به فكر چاره مي‌افتند؟ تبليغات گسترده‌اي كه در مورد رفع سفيدي موها مي‌شود نيز نشان‌دهنده همين دغدغه و افزايش بي‌شمار تعداد افرادي است كه با سپيدي موها روبه‌رو هستند.
متخصصان عقيده دارند افزايش سن، تنها دليل سفيد شدن موها نيست. دلايل ديگري هم وجود دارد كه بايد به آنها توجه شود. البته هيچ تفاوتي هم ندارد چه نوع مويي با چه رنگي داريد، هر نوع مويي با توجه به سن و عوامل ژنتيك مستعد سفيد شدن است.
دكتر زهره نيكبخت، متخصص و مو در اين‌باره به «جام‌جم» مي‌گويد: «هميشه سن باعث ايجاد سفيدي مو نمي‌شود. البته به طور طبيعي حدود 30 سالگي روند سفيد شدن موها شروع شده و در هر دهه اين سفيد شدن مو 10 تا 20 درصد افزايش مي‌‌يابد، اما گاهي بيماري‌هاي مختلف يا كمبود ويتامين‌ها هم مي‌تواند چنين شرايطي را به وجود آورد. به همين دليل حتي گاهي سفيدي مو در سنين نوجواني و جواني هم بروز خواهد كرد.»
وي با ذكر عوامل مختلفي كه باعث سفيد شدن موها مي‌شود، مي‌افزايد: «سن، نقشي اساسي در اين رابطه دارد، اما مواردي ديگر مانند عوامل ژنتيك و ارثي نيز از اهميت ويژه‌اي برخوردارند. كمبود بعضي ويتامين‌ها مانند ويتامين B12 نيز در سفيد شدن موها موثر است. اختلالات تيروئيد و استرس نيز از ديگر عوامل موثر در سفيدي موهاست.»
«كم‌خوني، كمبود آهن و كمبود روي در بدن از ديگر مواردي است كه مي‌تواند موجب سفيدي موها شود.»
درمان و رفع سفيدي مو
دكتر نيكبخت به اين نكته اشاره مي‌كند كه از نظر علمي شواهدي مبني بر وجود داروي خاص براي برگرداندن رنگ موها يا پيشگيري از سفيد شدن آنها وجود ندارد، اما متخصصان در حال بررسي اين مساله هستند.
وي ادامه مي‌دهد: «اگر در اجتماع ببينيم و بشنويم كه فردي رنگ موهايش برگشته يا با مصرف دارو يا گياهي خاص سفيدي رنگ مويش تغيير كرده است، شايد به دلايلي نظير برطرف شدن بيماري‌هاي مرتبط با سفيدي مو باشد. به عنوان مثال ممكن است فردي كم‌خوني داشته و با درمان كم‌خوني، رنگ مو برگشته باشد. بنابراين پزشك معالج بايد ابتدا علت اصلي سفيدي مو را تشخيص داده و سپس درمان را شروع كند.»
دكتر نيكبخت در مورد تبليغات گسترده‌اي كه در مورد رفع دائمي سفيدي موها وجود دارد خاطر نشان مي‌كند: «اگر چنين تبليغاتي از نظر علمي واقعيت داشته باشد، ديگر نبايد فردي را با موهاي سفيد ببينيم. درست همانند تبليغاتي كه در مورد افزايش قد وجود دارد، در حالي كه هنوز افرادي با قد كوتاه در جامعه حضور دارند.»
نكاتي باريك‌تر از مو
اين پزشك متخصص و مو در مورد رنگ كردن مكرر و تاثير آن در سفيد شدن موها مي‌گويد: «استفاده زياد از موادي كه براي رنگ كردن موها به كار مي‌رود، بخصوص در مورد موهاي ابرو كه از سنين خيلي پايين و تنها به منظور زيبايي استفاده مي‌شود، ممكن است در سفيدي زودرس موها تاثير داشته باشد.»
وي با اشاره به اهميت استفاده صحيح از لوازم آرايش مو مي‌گويد: «اگر بدرستي و با در نظر گرفتن اصول صحيح از سشوآر و... استفاده شود، مشكلي ايجاد نخواهد شد، اما متاسفانه خيلي از افراد نمي‌دانند چگونه بايد از اين لوازم استفاده كنند. به عنوان مثال اگر موي كاملا خيس را به مدت طولاني با سشوآر خشك كرده و حالت دهند، مو حتما آسيب خواهد ديد.
شايد شما هم شنيده باشيد اگر تار موي سفيدي را بكنيد، ممكن است تعداد آنها افزايش يابد. اما اين پزشك متخصص با نفي اين موضوع توضيح مي‌دهد: «ما هيچ دليل علمي در اين مورد نداريم. شايد تنها دليل اين باور اين باشد كه وقتي موي سفيدي را مي‌بينيم، به آن دقت كرده و موهاي سفيد بيشتري كشف مي‌شود.»
وي در ادامه با ذكر مواردي كه خود فرد مي‌تواند به كاهش تعداد موهاي سفيد كمك كند، اشاره كرده و مي‌گويد: «ثابت شده است سفيدي مو بين افراد سيگاري 4 برابر بيشتر از سايرين است. بنابراين با ترك سيگار افراد زيادي مي‌توانند از سفيدي مو پيشگيري كنند.»
دكتر نيكبخت در پايان به مردم توصيه مي‌كند كه مو هم مانند هر عضو ديگري به مراقبت و توجه نياز دارد و در صورت بي‌توجهي به آن، حتي درمان بموقع بيماري هاي مربوط را هم با مشكل روبه‌رو خواهد كرد.
راههای درمان سفیدی مو
یک متخصص پوست و مو، گفت: سفید شدن موها در سنین بالای ۱۶ سال طبیعی است و نیازی به مراجعه به پزشک ندارد.
دکتر حسین کاووسی اظهار کرد: سفید شدن موها در سنین زیر ۱۶ سال به عنوان یک مشکل پاتولوژیک در نظر گرفته میشود، اما در سنین بالای ۱۶ سال این اتفاق عادی است و نیازی به مراجعه به پزشک ندارد.
به گفته این متخصص پوست و مو، سفید شدن موها دارای عوامل ارثی و خانوادگی است، ضمن اینکه استرس‌های روحی شدید، مشکلات عصبی و ابتلا به برخی از بیماری‌ها نیز می‌تواند سبب سفید شدن موها شود.
کاووسی افزود: سفید شدن موها در افراد سفید پوست به میزان بیشتری دیده میشود.
وی در ادامه با بیان اینکه راه درمانی خاصی برای جلوگیری از سفید شدن موها وجود ندارد، گفت: تنها با جلوگیری از قرار گرفتن در معرض استرس‌های شدید روحی میتوان روند سفید شدن موها را به تأخیر انداخت.
این متخصص پوست و مو، ادامه داد: استفاده از برخی داروها همچون قرص "پابا" می‌تواند روند پیشرفت سفید شدن موها را به تأخیر بیندازد وی در ادامه با اشاره به اینکه تبلیغ برخی شامپوهای درمان کننده سفیدی مو به هیچ عنوان جنبه علمی ندارد،مصرف این گونه شامپوها تأثیری در درمان سفید شدن مو ندارند و تنها موها را رنگ می‌کند و با قطع مصرف آنها رنگ مو به حالت پیشین خود برمی گردد کندن موهای سفید نیز تأثیری در افزایش یا کاهش تعداد موهای سفید ندارد.
علت سفید شدن مو در سن جوانی
بيهوده نيست كه مي‌گويند جوان هم جوان‌هاي قديم! اين اصطلاح اگرچه از سوي سالخوردگان در ارزيابي رواني رفتاري جوانان امروزي اما مصاديق اين سخن تا ظواهر و نشانه‌هاي جسمي آنان نيز امتداد يافته و خيلي از جوانان امروزي نه صرفا به لحاظ روحي كه به لحاظ جسمي نيز ظاهر جواني خود را از دست داده‌اند و پيش از زمان موعد نشانه‌هاي پيري در آنها بروز و ظهور يافته است.
اين نشانه پيش از هر چيز در سفيد شدن و ريزش موهاي سر خود را نشان مي‌دهد؛. موهايي كه گرچه در آسياب سفيد نشده‌اند، اما در دوران شباب رنگ باخته‌اند.
در گذشته ظاهر شدن اولين موهاي سفيد به معني ورود آدمي به ميانسالي و پختگي تعبير مي‌شد، چنانچه موي سفيد احترام داشت و آن را نشانه بزرگي و باتجربگي معني مي‌كردند. اما امروزه در جامعه ما تعداد جواناني كه موهايشان زودتر از زمان طبيعي‌اش رو به سفيدي گذاشته در حال افزايش است كه برخي آن را از عوارض زندگي پراسترس و صنعتي معاصر مي‌دانند كه آثار خود را در سفيدي زودرس موي سر نمايان مي‌كند.
در گذشته سفيد شدن مو يكي از ويژگي‌هاي ارثي محسوب مي‌شد. گروهي نيز اين رخداد را در نتيجه افزايش سلول‌هاي مفيد خون توجيه مي‌كردند، اما امروزه اين عقايد و ديدگاه‌هاي مشابه آن به كلي رد شده‌اند. با اين حال هنوز هم بسياري از متخصصان پوست و مو نقش وراثت را در اين رخداد مقدم مي‌دادند.
بطور متوسط موها از سن 35سالگي شروع به سفيد شدن مي‌كند و موهاي ريش و سبيل زودتر از موي سر سفيد مي‌شوند و معمولا از ناحيه شقيقه شروع شده به سمت فرق سر پيشرفت مي‌كند و راهي براي پيشگيري از سفيد شدن در ميانسالان وجود ندارد اما هميشه سفيد شدن مو به‌دليل بالا رفتن سن نيست و بسياري از شرايط ديگر نيز موها را سفيد مي‌كنند.
در پايين‌ترين لايه پوست و در محل پايه و تكيه تار مو، سلول‌هايي به نام «ملانوسيت» قرار دارند كه دائما تركيبي با نام «ملانين» توليد مي‌كنند و همين «ملانين» است كه رنگ موها را ايجاد مي‌كند. وقتي ملانوسيت‌ها كاملا فاقد رنگدانه شوند مو سفيد مي‌شود و اگر تعداد ملانين يك تار مو كمتر از حالت عادي شود، آن مو خاكستري و نقره‌اي مي‌شود. ملانوسيت هر 10 سال حدود 10درصد از ميزان و توان توليد رنگ خود را از دست مي‌دهد.
اگرچه چگونگي از دست دادن اين رنگدانه‌ها دقيقا مشخص نيست، اما آنچه مشخص است، اين است كه در نخستين مراحل خاكستري شدن مو، ملانوسيت هنوز وجود دارد؛ اما غيرفعال است. ميانگين سني سفيد شدن مو در سفيدپوستان 34 سال و در سياهپوستان 42سال است. اگر موي يك فرد سفيدپوست زودتر از 20سالگي و سياهپوست زودتر از 30 سالگي سفيد شود، به آن سفيد شدن زودرس مو مي‌گويند.
معمولا سفيد شدن مو در مردان در حدود 30سالگي و در زنان در 35سالگي رخ مي‌دهد. البته نسبت به عوامل تغذيه‌اي و ژنتيكي، حدود سني ذكر شده تغيير مي‌كند.
از طرفي در برخي افراد موها بسيار زود شروع به سفيد شدن مي‌كند كه بايد گفت شروع اين اتفاق بستگي به ژني دارد كه از والدين خود به ارث مي‌بريم. برخي افراد تصور مي‌كنند يك فشارعصبي شديد يا هول و هراس ناگهاني باعث مي‌شود موها يك شبه سفيد شود، اما ديدگاه‌هاي علمي با اين ادعا سازگار نيستند.
موي بدن و صورت هم مثل موي سر خاكستري مي‌شود؛ اما معمولا اين اتفاق بعد از تغيير رنگ موي سر بوجود مي‌آيد. سفيد شدن موي سر معمولا از شقيقه‌ها آغاز مي‌شود و بعد از آن نوبت به تاج سر و بقيه نقاط پشتي سر مي‌رسد.
نشانه پيري نيست
بسياري از جوانان وقتي اولين موهاي سفيد را در آينه مي‌بينند، مي‌ترسند و براي اين‌كه مثلا نشانه‌هاي پيري را در خود از بين ببرند شروع به كندن موهاي سفيد مي‌كنند. كندن موهاي سفيد و يا رنگ‌كردن آنها و يا چيدن مو برخلاف عقيده عوام باعث كم شدن موي سفيد نمي‌گردد.
براي جلوگيري از سفيد شدن زودرس موها بايد از مواد غذايي استفاده كرد كه حاوي املاح روي، آهن، پتاس و منگنز باشد. تحقيقات نشان داده كمبود فلزاتي مانند آهن، روي، منگنز، تيتانيوم، تنگستن و مس از عوامل اصلي در سفيد شدن موها هستند، البته اين مساله علاج هم دارد.
كارشناسان تغذيه معتقدند؛ افرادي كه دچار سفيدي مو هستند، بايد ميوه‌هايي همچون؛ سيب، گلابي، هلو و همه ميوه‌هايي كه حاوي مقاديري از املاح گوناگون خصوصا فلز منگنز هستند و نيز مصرف سبزيجاتي همچون؛ سير، پياز، موسير و تره كه داراي منگنز هستند را در برنامه غذايي خود بگنجانند.
نخودفرنگي، قارچ، آجيل، لوبيا، عدس، گوجه فرنگي، موز، آلو، سويا و سيب زميني از جمله غذاهايي هستند كه مقدار قابل‌توجهي مس دارند و مي‌تواند بر پوست و مو تاثير بگذارد و حتي از سفيد شدن مو هم جلوگيري كند.
خوردن جوشانده سبوس گندم، سنبل‌الطيب، مخلوط پودر سبوس برنج و شكر با نبات ساييده شده و نان جو هم در حفظ رنگ مو و كاهش موهاي سفيد موثر است و موهاي سفيد شده از موهاي رنگي شكننده‌ترند، ولي ريشه آنها سست نيست و بنابراين سفيد شدن موها نشانه ريزش مو نمي‌باشد.
كمبود ويتامين‌ها
بسياري از بيماري‌ها نيز مي‌تواند روند سفيد شدن موها را تسريع كند. كمبود ويتامين‌هاي B ، بخصوص اسيدپانتوتنيك و ويتامين 12 B يكي از موی سفیداين موارد است. بيماري تيروئيد، بيماري‌هاي سيستم ايمني، كم‌خوني، رژيم‌هاي سخت و طولاني‌مدت، بيماري‌ها و افزايش گلبول‌هاي سفيد خون نيز باعث سفيدي زودهنگام و بيش از حد موها مي‌شود.
در كنار اين مساله بايد به استعمال دخانيات نيز اشاره كرد. سيگار كشيدن نيز موها را سفيد مي‌كند. تحقيقات نشان داده، سرعت سفيد شدن مو در سيگاري‌ها، چهار برابر افراد غيرسيگاري است. شايد علت اين امر، كاهش رسيدن اكسيژن به ريشه موها باشد.
سفيد شدن موي سر اگرچه بسياري از جوانان و بخصوص زنان را نگران مي‌كند، اما ظاهرا تا حدود زيادي از طاس شدن سر آنان جلوگيري مي‌كند. دكتر محمدرضا خرازي، متخصص پوست و زيبايي معتقد است موهايي كه سفيد مي‌شوند ماندگاري بيشتري مي‌يابند و ريزش آن به تاخير مي‌افتد، ضمن اين‌كه موهاي سفيد در جواني كه در ميان موهاي سياه به چشم مي‌خورد و به اصطلاح حالت جوگندمي دارد به برخي از افراد زيبايي بيشتري هم مي‌دهد، لذا با ديدن موي سپيد در آينه چندان هم احساس پيري نكنيد.
