۱۷:۱۹ ۱۳۹۴/۱۱/۵
دانشمندان و بزرگان
به نقل از اسناد و مدارک موجود و دست‌نوشته‌ها و ميراث به‌جامانده، تفرش و آشتيان خاستگاه انديشمندان، کاتبان و بزرگان زيادي بوده‌است. سواد اين شهر و منطقه از قديم در سطح بالايي قرار داشته و هنر خوشنويسي و منشي‌گري در آن رواج زيادي داشته‌است به طوري که در دوره قاجار خط و سياق‌نويسي را منحصر مردم اين ولايت دانسته‌اند که ميرزا و منشي به سراسر ايران به‌ويژه تهران و تبريز گسيل مي‌داشتند.
در دوران جديد نيز دانشوران گوناگوني از اين منطقه برخاسته‌اند که از جمله مي‌توان نام برد:
پروفسور محمود حسابي «پدر علم فيزيک نوين ايران»
نوشتار اصلي: محمود حسابي
استاد عباس سحاب «پدر علم جغرافياي ايران»
پروفسور احمد پارسا «پدر علم گياه‌شناسي ايران»
دکتر ابوالقاسم بهرامي «پدر علم ميکروب‌شناسي ايران»
استاد عبدالعظيم قريب گرکاني، پدر دستور زبان فارسي (اهل روستاي گرکان از توابع شهرستان آشتيان)
دکتر عبدالکريم قريب «پدر علم زمين‌شناسي ايران» (اهل روستاي گرکان از توابع شهرستان آشتيان)
دکتر محمد قريب «پدر علم پزشکي کودکان ايران» (اهل روستاي گرکان از توابع شهرستان آشتيان)
نظامي شاعرنامدار ايراني
فروغ فرخزاد شاعر بزرگ معاصر ايراني
شيخ طبرسي از بزرگان علماي اماميه در سده ششم
ميرزا تقي‌خان فراهاني ملقب به امير کبير صدر اعظم ناصرالدين شاه قاجار
ميرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهاني (1193 – 1251 ه.ق) صدراعظم محمدشاه قاجار، نيمه اول قرن سيزدهم هجري
رجبعلي منصور (1353 -1265)، ملقب به منصورالملک، نخست وزير دو دوره ايران
حسن علي منصور نخست وزير ايران فرزند رجبعلي منصور
ميرزا عيسي فراهاني معروف به قائم مقام اول، از منشيان و رجال بزرگ اوايل دوره قاجار
ميرزا مهدي بدايع‌نگار، دولتمرد و اديب دوره قاجار
به همين دليل اين شهر را «شهر پدران ايران» لقب داده‌اند.
استادان بزرگ هنر خوشنويسي مانند استاد فتحعلي واشقاني، علي منظوري حقيقي و عباس منظوري که از پيشکسوتان و بزرگان هنر خط ايران بشمار مي‌آيند، نيز از اين منطقه برخاسته‌اند. به دليل اينکه دانشمندان و سخنوران زيادي از تفرش برخاسته‌اند، اين منطقه به شهر «مشاهير علم و ادب ايران» نيز مشهور شده‌است. اين شهر به «شهر دانشگاهي» نيز معروف است. چرا که داراي دانشگاه صنعتي امير کبير در مقاطع کارشناسي، کارشناسي ارشد و دکترا، مجتمع دانشگاه آزاد واحد تفرش و دانشگاه پيام نور است. و داراي مردمي تحصيل کرده و خونگرم و مهمان نواز مي‌باشد.
همچنين گفته مي‌شود نظامي گنجوي شاعر نامدار ايراني در اين شهر و روستاي (تا) متولد شده‌است و اين امر به بيت شعري در اشعار وي استناد مي‌شود در تفرش پارکي توسط شهرداري به نام نظامي تفرشي نام گذاري شده‌است ولي تاکنون کسي در مورد اثبات اين موضوع قدم پيش ننهاده‌است.ولي به استناد بيت شعري از شيخ بهايي و خود نظامي اين موضوع نزديک به اثبات به نظر مي‌رشد. و ديگر اينکه شيخ طبرسي نيز تفرشي بوده که در عربي خوب ترجمه نگرديده و به عبارتي ترجمه عربي تفرش طبرس گفته شده‌است از آنجا که دانشمندان ايراني به دليل عرف ديني و مذهبي آن زمان کتب خود را به عربي مي‌نوشتند در برگردان، تفرش به طبرس ترجمه شده‌است در تفرش ميدان ورودي شهر به نام اين دانشمند بزرگ ايراني نام گذاري شده‌است.
